İLÇELERİ YERİNDE GÖRMEK VE YERİNDE ANLAMAK

Koyunoğlu Müzesi ve Kültür Sanat ve Fikir Adamları Derneği ile birlikte ortaklaşa yürütülen 'Yaşayan Konya Hafızası' kapsamında her ay bir ilçemiz anlatılıyor. İlimizin ve ilçelerinin; Tarihi, kültürü, sanatı, edebiyatı, gelenekleri, anıtları ele alınıyor.  'Taş yerinde ağırdır' denir. Bu cümleden hareketle ilçeleri yerinde görmek, tarihini, kültürünü, sanatını, insanlarını yerinde tanımak, insanlarla muhabbet etmek, iletişim içine girmek... kadar mutluluk veren bir olgu yoktur! 

21 Mayıs 2016 tarihinde yazar ve kültür adamlarıyla birlikte Halkapınar Kaymakamlığı ve Belediye Başkanlığının misafiri olarak; İvriz Tarım Kültür ve Turizm Festivaline katıldık. 

Kıl Yörük Çadırında ilçe yöneticileriyle muhabbet edildi. Halkapınar Belediye Başkanı Fahri Vardar'ın; esprili, halk şiveli ve ders verir, mesaj iletir mahiyetteki sohbetine muttali olduk.  İvriz suyundan kana kana içtik. Festival alanını gezdik, halkla sohbet ettik. Festivale katılan yayınevi sahipleriyle muhabbete koyulduk. 

Kirazın yurdu Ereğli ve Halkapınar'da kiraz ağaçlarını; boynu bükük, mahzun ve meyvelerini iştahsız buldum. İvriz suyu, o eski canlılığında değildi. Bundan birkaç sene önce gittiğimde gürül gürül aktığını, kabına sığamadığını görmüştüm.    

Halkapınar Kaymakamlığı ve Halkapınar Belediyesince ortaklaşa düzenlenen ''İvriz Tarım Kültür ve Turizm festivalinde'' yazarlar okurlarıyla buluştu. 

20 Mayıs Cuma Mustafa ARMAĞAN

21 Mayıs Cumartesi Duran ÇETİN, ERDAL DEMİRKIRAN

22 Mayıs Pazar Murat KOÇAK, İbrahim TOPRAK, Hakan KAĞAN

3 gün süren festivalde konserler, fuarlar ve farklı etkinliklerle bölgenin tarihi ve turizm değerleri tüm dünyaya tanıtıldı.

Tarih uzmanı Prof. Dr. Hasan Bahar ve Ali Işık, Halkapınar tarihi hakkında bilgiler sundu: 

M.Ö. 3000 ile 2000 yılları arasında Anadolu'da kurulan şehir devletlerinden birisi de Ön Hititler tarafından kurulan ve merkezi ilçenin 4 km. güneyindeki Aydınkent (İvriz) Köyünde bulunan Tuvana Krallığı (Tyana Herekleia) şehir devleti olup, bu devlet merkezi Aydınkent (İvriz) olmak üzere M.Ö. 1200 ile 742 yılları arasında hüküm sürmüştür. Bu krallıktan günümüze halen Aydınkent Köyünde bulunan Kral Warpalavas'a ait İvriz Kaya Kabartması kalmıştır. Tuvana Krallığının yıkılmasından sonra Asurluların egemenliğine geçen Halkapınar pek çok savaşa sahne olmuştur.

M.Ö. 64 yılında bütün Anadolu ile birlikte Romalıların eline geçmiş olan Halkapınar, 395 yılında Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasıyla Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğunun sınırları içerisinde kalmıştır. Arapların Doğu Roma İmparatoru Heraklius`u yenilgiye uğrattıkları Yermük Savaşından sonra Adana ve Tarsus`tan Toroslara kadar ilerleyen Araplar, Bizans akınlarına mukabil İç Anadolu`ya yapılan akınlar sırasında Bizans'a; Halkapınar`ın bir kısmı ile Ereğli`nin gelirini Beytülmal`a gönderilmesini kabul ettirmiştir. Abbasi Devletinin zayıflamasıyla tekrar tamamen Bizans hakimiyetine geçen Halkapınar civarındaki kaleleri Bizanslılar bir üs olarak kullanmışlardır.

Halkapınar, Malazgirt savaşından 6 yıl sonra (1077) Kutalmışoğlu Süleyman Şah zamanında Anadolu Selçuklularının eline geçmiştir. 1276 yılında Karamanoğlu Mehmet Bey`in Konya`yı almasıyla Karaman Beyliğinin egemenliğine geçen Halkapınar, 1398 yılında Ereğli ile birlikte Osmanlıların egemenliğine geçmiştir. Daha sonra tekrar Karaman Beyliğinin ve Memlüklülerin idaresinde kalan Halkapınar, 1468 yılında Fatih Sultan Mehmet`in Konya`yı almasıyla tamamen Osmanlı İmparatorluğunun sınırları içerisinde kalmıştır. Osmanlı İmparatorluğu zamanında bölge askersiz bir saha haline getirilerek, İstanbul`da oturan Darüsseade ağası tarafından idare edilmiştir.

Kurtuluş savaşından sonra Halkapınar; Konya İli, Ereğli İlçesine bağlı bir nahiye olarak, 1954 yılında kurulan Belediye teşkilatı ile de bir Kasaba olarak örgütlenmiştir. İlçenin Zanapa olan eski ismi 1962 yılında değiştirilerek bugünkü Halkapınar adını almıştır.

Tuvana Krallığından günümüze kalan en önemli kültür varlığı, İvriz Kaya Kabartmasıdır. Bugün Halkapınar ilçesine bağlı Aydınkent Köyü içinde, Torosların kuzey eteklerindeki vadilerin birisinde kaya üzerine yapılmış olan bu anıt 4.20 m x 2.40 m. ölçülerindedir. Torosların derinliklerinden gelen zengin kar sularının oluşturduğu tarihi İvriz Çayı`nın kaynağında, o çağlarda da Ereğli ovasına hayat veren bu suyun çıktığı yere, özellikle seçilerek yapılmıştır. Kaya`nın güneye bakan yüzeyine yapılmış olması sebebiyle oldukça iyi korunarak zamanımıza kadar gelmiş bir eserdir. Kabartma M.Ö. 800 yıllarında da bu bölgenin, Tuvana ülkesinin en görkemli krallarından Varpalawas tarafından yaptırılmıştır. Tanrının yüz kısmının önünde ve kralın arkasında Hitit hiyeroglif yazısı vardır. Bu yazıda "Ben hakim ve kahraman Tuvana Kralı Varpalawaş, sarayda bir prens iken bu asmaları diktim, Tarhundas onlara bereket ve bolluk versin" denilmektedir. Bu eserin bir su kaynağı yanında yer alması ve kralın elini yumruk halinde yüzünün önünde tutması Hitit'lere özgüdür. Ayrıca, hiyeroglif içindeki W da yine Hititlere özgü bir durumdur. Ama, burada bulunan başak ve üzüm salkımı gibi tarımla ilgili objeler Aram'lılara özgü işaretlerdir. Kralın mantosunun iki ucu aşağıda altın bir fibula ile tutturulmuştur. Fibula ve Kral ile tanrının kemerleri Frig eserleridir. Bütün bunlardan yola çıkıldığında İvriz Kaya kabartmasının M.Ö. 730-720 yıllarında yapıldığı ve Aramlaşmış bir Hitit sanatı olduğu anlaşılır. Aram'lı Kral Varpalawas, Asur yazıtlarında M.Ö.738'li yıllarda Urballa olarak yazılmaktadır. Bu kabartma,Hitit ve Luvi kökenli yerli halk için yapılmış olduğundan, Aramca yerine bu iki halkın kullandığı hiyeroglif yazı şekliyle işlenmiştir.