Köy Enstitüleri... - Gürbüz BATTAL

Gürbüz BATTAL

Gürbüz BATTAL kimdir?
1951 Sarıkamış Yeniköy doğumlu. 1969 yılında Kars Kâzım Karabekir İlköğretmen Okulu’ndan mezun oldu. Manisa’da 37 yıl sınıf öğretmenliği yaptı. 2006 yılında emekli oldu. 6 yıldır Manisa Özel Eğitim İş Uygulama Merkezi'nde sınıf öğretmenliği yapıyor. Evli, üç çocuk babası, dört torun dedesi.
Email: [email protected]

YAZARIN SAYFASI

Köy Enstitüleri...

Son yıllarda 'Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği' adı altında çalışmalarını sürdüren çok sayıda dernek kuruldu.

Dernek üyelerine baktığımızda yüzde doksanı köy enstitüsü görmemiştir. Daha çok siyasi amaçla kurulan derneklerin bir yararı, köy enstitülerini gündemde tutmalarıdır.

Köy Enstitüleri, 17 Nisan 1940 tarihli ve 3803 sayılı yasa ile köy öğretmeni yetiştirmek amacıyla Başbakan İsmet İnönü'nün himayesinde, Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel tarafından İsmail Hakkı Tonguç'un çabalarıyla kuruldu.

Bu okullara köylerdeki ilkokul mezunu zeki çocuklar alınarak yetiştirilir, sonra yeniden köylere gönderilerek öğretmen olarak çalışmaları sağlanırdı.

Diğer taraftan o dönemde köylüyü eğitecek öğretmen sıkıntısını gidermek için askerliğini çavuş olarak yapmakta olan erkekler eğitmenlik kurslarına alınarak 'köy eğitmeni' sıfatıyla 1936- 1947 arasında eğitmenlik yaptılar. Bu eğitmenler aracılığı ile halka kısa zamanda okuma yazma öğretildi. ( Bir eğitmenle çalışma şansım oldu.)

Köy enstitüleri, tarım işlerine elverişli geniş arazisi olan köylere veya onların hemen yakınına kuruldu. Burada yetişen öğretmenler aynı zamanda arıcı, hayvan yetiştiricisi, inşaatçı, bağcı, balıkçı, marangoz, terzi, sıvacı, demirci gibi alanlarda temel bilgi ve becerilerle donatılıyordu.

Enstitülerin hepsinin geniş arazisi ve her türlü tarım aleti vardı.

Köy Enstitülerinde okuyanlar tam donamlı olarak köylere dağıldılar. Bu öğretmenler her alanda yetiştirildiği için gittikleri köylerde kısa sürede okuma yazma öğretirken aynı zamanda köylünün ufkunu açtılar. Köylüleri aydınlatmaya başladılar.

Köy öğretmenleri, köylülerle iş birliği içinde gerekirse kendi okullarını kendileri yaparken

ağaların ve aşiret liderlerinin elini öpüp emirlerine amade olmadıklarını hissettirdiler ve bu davranışlarıyla bunları rahatsız ettiler.

Buralardan mezun olan öğretmenler sayesinde köylülerin uyanıp kolayca sömürülemeyeceğini anlayan toprak ağaları, aşiret reisleri ve güç odakları, karşı kampanyalar başlattı. Onlara göre; köy enstitüleri, medrese eğitimi yerine sözde çağdaş ve pedagojik sistemle örf ve adetlerimize zıt bir aydın grubu yetiştirmek için açılmıştır. Buralarda yetişenler Anadolu iman yapısını sildikten sonra ahlâksızlık, milliyetsizlik, maddecilik ve komünizm çatısının kurulması için çalışıyorlardı. Bu okullar da bu amaca hizmet ediyordu. Bu hareket hesaplı ve planlı bir teşebbüstü.

Bu güç odaklarının baskılarıyla İnönü, Hasan Ali Yücel ve İsmail Tonguç'u görevden aldı. Daha sonra da 1947'de müfredat programı değiştirilip sıradan birer köy okuluna dönüştü, 1954'te de kapatıldı.

Daha sonra bu okullar ilköğretmen okullarına dönüştürüldü.

Buna rağmen bu okullarda okuyanlar yıllarca faaliyetlerine devam ettiler.

Ben, eski ismi 'Cilavuz Köy Enstitüsü' olan Kars Kâzım Karabekir İlköğretmen Okulu'nda okudum. Okulumuz, Köy Enstitüsü devamı olduğundan çok geniş bir alana kurulmuş, geniş bir arazisi vardı. Okul müştemilatı içinde ahırlar ve çok sayıda atölye yer alıyordu.

Okulumuzun meyve bahçesi, ahırları, arıları, tarlaları ve geniş çayırları vardı. Öğrenciliğimizin ilk yıllarında buralarda uygulamalı eğitim yapıyorduk.

Kim ne derse desin, siyasi kaygılarla güzide bir eğitim kurumu daha tarihin karanlıklarına gömüldü.

Kalın sağlıcakla.

2013-11-25

Bu yazıya ilk yorumu yapmak ister misiniz?

Bu sayfadaki içerik, Adobe Flash Player'ın daha yeni bir sürümünü gerektiriyor.